De Vlaamse Liga voor Mensenrechten geeft haar jaarlijkse prijs aan de vzw Touché, die (ex-)gedetineerden leert om te gaan met hun agressie. 'Die mensen zijn mijn tweede ouders.'
'Ik wil meer rust en geduld.' 'Ik wil meer controle over de situatie.' 'Ik wil rust in mijn leven.' 'Ik wil niet zo impulsief reageren, maar eerst nadenken over wat ik wil zeggen.' De vier zinnen staan op evenveel vellen papier op de vloer van de fitnesszaal in de gevangenis van Oudenaarde. Elk blad ligt aan het uiteinde van een strook witte plakband, een paar meter lang. Aan de andere uiteinden telkens een gedetineerde.
De zinnen zijn hun antwoorden op een vraag van Marjan Gryson, psychologe bij Touché. De vzw organiseert sinds september 2008 sessies agressiebeheersing voor (ex-)gedetineerden. Voorlopig is Oudenaarde de enige gevangenis waar ze actief zijn - er is geen geld, luidt het elders vaak.
Touché telt vijf begeleiders. In Oudenaarde geven ze om de twee weken een sessie van drie uur, voor kleine groepen. Gesprekken, ademhalingsoefeningen, vragenrondes. Eén traject bestaat uit tien sessies. Instappen gebeurt bijna altijd vrijwillig.
Hoe ver ze al staan op de weg naar die rust en controle, wil Gryson ook weten van de vier. Hassan (28), klein en scherp, gaat een stuk voorbij halfweg op de kleefband staan. Meer dan vijftig sessies heeft hij intussen gevolgd, in anderhalf jaar tijd. 'Niet om over naar huis te schrijven', noemt hij zijn vroegere gedrag. Een understatement. Weerspannigheid, roepen tegen zijn 'chefs', vechten met andere gedetineerden, het was dagelijkse kost. 'Ik aanvaardde mijn lot niet en daardoor aanvaardde ik ook geen gezag.'
'Veel mensen hier zijn opgefokt omdat ze geen hoop meer hebben', zegt Hassan. Hij spreekt uit ervaring. Tien jaar zit hij hier al. 'En ik heb nog een hele tijd te gaan. Maar ik ben nu geduldiger. En ik geloof dat alles op een dag goed zal zijn.'
In afwachting loopt hij netjes in het gareel: om 7 uur opstaan om in de kleermakerij te gaan werken, luisteren naar zijn chefs, vechtende collega's laten begaan in plaats van mee te meppen. 'Ik heb geleerd dat er iets anders bestaat dan roepen en kloppen.' Tekenen en gitaar spelen, bijvoorbeeld. En allemaal dankzij de mensen van Touché, die hij zijn 'tweede ouders' noemt. 'Als je zoals ik nooit iets anders hebt gekend dan criminaliteit, weet je niet wie je bent of wat je kunt.' Dief, moordenaar, verkrachter: veel misdadigers vinden maar één woord om zichzelf te omschrijven, denkt Hassan. Intussen telt zijn profielschets een aantal meer flatterende termen, zegt begeleidster Katrien Dalle. Moed en doorzettingsvermogen, bijvoorbeeld. 'En hij kan zo grappig zijn.' Ze vindt dat Hassan zijn eigen verdiensten minimaliseert. 'Die inspanningen, die investering doet hij helemaal zelf. Wij zijn maar een middel.'
Sinds 2008 hielpen Dalle en haar collega's enkele tientallen gedetineerden in Oudenaarde, plus een aantal ex-gevangenen. Ze hopen dat de Mensenrechtenprijs die ze gisteren kregen, op termijn kan leiden tot structurele maatregelen. Ons huidige strafuitvoeringssysteem is veel te repressief, vindt Touché. 'Terwijl haast alle criminologische, psychologische en sociale onderzoek toont aan dat een louter repressieve aanpak de problemen alleen versterk.'
De ontslagnemende minister van Justitie, Stefaan De Clerck (CD&V), juicht toe wat Touché doet (zie ook inzet). Onze strafuitvoering moet 'persoonsgebondener' worden, zei hij gisteren in Oudenaarde. Touché speelt daar perfect op in. Maar first things first, aldus nog de minister: om de strafuitvoering te optimaliseren, moet de materie eerst naar de gemeenschappen overgeheveld worden. En dat vergt politieke actie. (Jan Desloover -De Standaard)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten