"ROGER" - JAN BECAUS

Misschien belandt hij ooit wel in een echte cel, bisschop Roger, want het Brugse parket heeft na zijn schriftelijke bekentenis een onderzoek geopend en is van plan dader en slachtoffer te ondervragen. In afwachting dat de speurders zich aanmelden aan de kloosterpoort, kan Roger in de eenzaamheid van zijn cel zijn geweten onderzoeken, als dat tenminste na decennia van zelfbedrog niet totaal verwrongen is.

Uitgerekend in West-Vlaanderen

Zou de man zich ten volle realiseren wat hij heeft aangericht ? Zou vader abt van Sint-Sixtus hem de kranten van de voorbije dagen hebben toegeschoven en zou hij die ook gelezen hebben ? Of heeft zijn omgeving hem afgeraden dat te doen, op gevaar af dat Roger zichzelf wat aandoet ? Zou die zeer onchristelijke gedachte al bij hem zijn opgekomen ? En heeft hij dan ook, zoals zoveel ontredderden, het nummer van Tele-Onthaal gedraaid, waar ze tegenwoordig vrijwilligers te kort komen om al de bellers te woord te staan ?

Ik heb de voorbije dagen erg te doen gehad met al die brave en meestal hoogbejaarde Vlaamse katholieken, die totaal kapot van afschuw en schaamte geen blijf weten met hun verslagenheid. Die goedlachse, joviale bisschop die voor iedereen een vriendelijk woord had, dat archetype van de “évêque-vicaire” , blijkt een viezerik te zijn die aan jongetjes zit, een geile kinderlokker, een “nieweird”. Je mag er niet aan denken waar hij met zijn gezalfde handen heeft aangezeten !

Uitgerekend in het nog altijd overwegend katholieke West-Vlaanderen, waar de pastoor vòòr de doktoor komt, waar de seminaristen nog geteld kunnen worden, waar de missionarissen een eeuw lang als rijpe vruchten van de boom vielen, uitgerekend daar, in Gods bloeiende wijngaard, is de plaag uitgebroken. De gevolgen zijn niet te overzien en ook na jaren van moeizaam puin ruimen zullen er altijd littekens blijven.

Niet te meten

De wandaden van de bisschop hebben als een niets ontziende vloedgolf het vertrouwen van de gelovigen weggespoeld. Nu is vertrouwen van nature onstoffelijk en moeilijk meetbaar. Partijen kunnen zich onderwerpen aan het oordeel van de kiezer, die na enkele keren ook wel weet dat hij belazerd wordt. Een kerk kan alleen de doopsels tellen, de vormsels en de huwelijken voor het altaar, en de kerkelijke begrafenissen. En een keer per jaar de koppen in de zondagsmis.

Maar wat er in de koppen omgaat, dat is niet te meten. Het is te verwachten dat nog meer mensen zich vol walging zullen afkeren van het instituut dat dergelijke schandalen jarenlang heeft toegedekt. In alle bisdommen is er een plotse opstoot van aanvragen om zich te laten ontdopen. Het zijn geen massa’s en het haalt ook niet veel uit, want sacramenten zijn onuitwisbaar, maar het is de aanvragers meer om het statement te doen : met die vieze bende wil ik niets meer van doen hebben !

Anderen zullen zich keren tegen de boze buitenwereld, met de media op kop, die de kerk de genadeslag wil geven. De wellustigheid waarmee sommige media zich wentelen in dit verhaal, doet vermoeden dat er rekeningen worden vereffend. Nog anderen, een minderheid vrees ik, zullen nuchter besluiten dat priesters, bisschoppen en pausen ook maar stakkerds zijn die in het duister tasten. Ondanks al hun godgeleerdheid en “hoogweerdigheid” en verheven morele principes, blijven het stervelingen die per definitie zeer vatbaar zijn voor dwalingen. Zij zullen wat hun nog rest aan geloof een plaatsje geven buiten de ruïne van het kerkgebouw en overgaan tot de orde van de dag.

Veel werk

Voor de Vlaamse kerkleiders en hun Romeinse opdrachtgevers is er in elk geval veel werk aan de winkel en het valt nog te bezien of de schaarse kaderleden dat wel kunnen en willen aanpakken. Het “Contactpunt voor seksueel misbruik binnen pastorale relaties” heeft onder de leiding van Peter Adriaenssens een tweede leven gevonden.

Er wacht hem veel werk en de slachtoffers kunnen alleen maar hopen dat de commissie vaart steekt achter haar onderzoeken. Nu nog het antwoordapparaat buitengooien en vrijwilligers vinden die de telefoon de klok rond willen beantwoorden. De schaarse mannen die zich aanbieden voor een priesteropleiding zullen gescreend worden tot in het merg.

Gevreesd mag worden dat alleen eunuchen en mystici nog een kans maken op wijding. Er zullen nieuwe omgangsregels het licht zien, waardoor de afstand tussen pastores en kinderen gevoelig zal vergroten en de relaties noodgedwongen zullen verkillen. En ten slotte doen alle voorgangers er goed aan de komende jaren af te zien van elke belerende retoriek. Alleen nederigheid en liefdevolle aandacht zijn op hun plaats.

In de verste verte heeft Roger nooit kunnen vermoeden dat zijn vunzige praktijken zijn geliefde kerk in levensgevaar zouden brengen. De (nog) niet veroordeelde crimineel heeft tot het einde van zijn dagen stof tot nadenken.

Jan Becaus - VRT nieuwsredactie, auteur van het boek ‘In gesprek met kardinaal Danneels’